Het wetsvoorstel transparantie maatschappelijke organisaties (Wtmo) is bij de Tweede Kamer ingediend in november 2020. Dit voorstel beoogt onwenselijke buitenlandse beïnvloeding in maatschappelijke organisaties in Nederland (waaronder in ieder geval: alle stichtingen en verenigingen) tegen te gaan.
Navraag buitenlandse giften
Daartoe krijgen de burgemeester, het OM en andere specifiek aangewezen overheidsinstanties in het kader van de openbare orde respectievelijk het algemeen belang de bevoegdheid om bij een maatschappelijke organisatie navraag te doen naar herkomst, doel en omvang van buitenlandse giften en, als deze substantieel blijken, verdere navraag te doen naar de persoon van de donateur.
Herhaaldelijk en opzettelijk frustreren/negeren van verzoek tot verstrekken van de informatie is een overtreding in de zin van de Wet op de economische delicten en kan een bestuursverbod opleveren (art. 106b e.v. Faillissementswet zijn van overeenkomstige toepassing).
Stichtingen: deponeren balans en staat van baten/lasten
Het tweede onderdeel van het wetsvoorstel betreft de verplichting voor alle stichtingen om de balans en staat van baten/lasten (die onder huidige recht al moeten worden opgesteld) binnen 10 maanden na afloop van het boekjaar te deponeren bij het handelsregister.
Deze worden echter niet openbaar toegankelijk. Alleen enkele toezichts- en handhavingsinstanties van de overheid krijgen toegang tot de balans en de staat van baten/lasten. Met de deponeringsverplichting beoogt het wetsvoorstel misbruik van financieel-economische aard tegen te gaan, zoals witwassen en terrorismefinanciering.
Niet-naleving van de deponeringsverplichting is een overtreding in de zin van de Wet op de economische delicten.
Voorstel afgezwakt: niet meer openbaar
Het wetsvoorstel is afgezwakt ten opzichte van het voorontwerp, waarover eerder een consultatie is gehouden. Op grond van het voorontwerp zouden alle maatschappelijke organisaties jaarlijks een donatieoverzicht openbaar moeten maken via het handelsregister. Dit leidde tot veel kritiek en het voorstel is op dit punt aangepast.
Ook het tweede onderdeel is afgezwakt ten opzichte van het voorontwerp, Eerder was voorgesteld dat de te deponeren balans en staat van baten/lasten voor iedereen openbaar toegankelijk zouden zijn.
